آینده پژوهی چیست؟
آیندهپژوهی رشتهای است که به کشف، شناسایی و مهندسی هوشمندانهی آینده میپردازد. ونـدل بـل بــر ايـن بــاور اســت کـه آيندهپژوهی در پی شناسايی، ابداع، ارائه، آزمون و ارزيابی آيندههای ممکن و محتمل است تا بـر پايه ارزشهـای جامعه همچنین کشف یا ابداع، آزمودن و ارزیابی و پیشنهاد آیندههای ممکن و محتمل، اهداف آیندهپژوهی به شمار میآیند.
رُي آمارا درخصوص آیندهپژوهی میگوید: هـر تـلاش نـظاممندي که در جـهت اصـلاح فهم مـا از پيامـدهاي آينــده، نـاشـي از توسـعه و انتخابهاي کنوني باشد. به عبارت دیگر هر تلاشي که در جهت روشمندکردن فرضيات و برداشتهاي مـا دربـاره آينده باشد.
بن مارتین درخصوص آیندهپژوهی میگوید: آیندهپژوهی فرایند تلاش سیستماتیک برای نگاه به آینده بلندمدت علم، تکنولوژی، محیط زیست، اقتصاد و اجتماع است که با هدف شناسایی تکنولوژیهای عام نوظهور و تقویت حوزههای تحقیقات استراتژیکی شکل میگیرد و بیشترین منافع اقتصادی و اجتماعی را به همراه دارند.
لاسول پنج کارکرد مشخص را برای مطالعه آینده برشمرده است:
- 1. شفافسازی اهداف و ارزشها
- 2. توصیف روندها
- 3. تبیین شرایط
- 4. تصویرسازی از آیندههای ممکن و محتمل در صورت تداوم سیاستهای کنونی
- 5. ابداع، ارزیابی و انتخاب گزینههای بدیل سیاستی(برای دستیابی به اهداف مطلوب).
به عقیدهی ونل بل اهداف آیندهپژوهی را میتوان به نه هدف عمده تقسیم کرد:
1- بررسی آیندههای ممکن
2- بررسی آیندههای محتمل
3- بررسی تصویرهای آینده
4- بررسی بنیانهای معرفتی آیندهپژوهی
5- بررسی بنیانهای اخلاقی آیندهپژوهی
6- تفسیر گذشته و تعیین موقعیت ملل
7- تلفیق دانش و ارزش برای طراحی حرکت اجتماعی
8- افزایش مشارکت مردمیدر تصویرسازی در آینده و طراحی آن
9- ترویج تصویری خاص از آینده و حمایت از آن.