مهندسی ارزش (VALUE ENGINEERING)
مهندسی ارزش
مهندسی ارزش روشی سیستماتیک، نظام یافته و مبتنی بر خلاقیت و كارگروهی برای حل مسأله، كاهش هزینه و بهبود عملکرد و كیفیت پروژه ها، محصولات و فرآیندها است. مهندسی ارزش به كمک گستره وسیعی از دانش و تجربیات متخصصین و با تمركز بر كاركردهای پروژه، محصول یا فرآیند نتایج قابل اجرا برای بهبود را به سرعت ارایه می كند.
تاریخچه و سابقه مهندسی ارزش
تحلیل ارزش به صورت یک روش فنی ویژه، در سال های پس از جنگ جهانی دوم صورت گرفت. كار طراحی و تدوین این روش به دستور هنری ارلیچر (Henry Erlicher) معاون فنی بخش خریدهای شركت جنرال الکتریک آغاز شد. به دستور او در داخل شركت و به منظور ارتقای كارائی تولید از طریق تأمین مواد، مصالح و روش‌های جایگزین برای مواد و مصالح پرهزینه، كوشش همه جانبه ای به عمل آمد. در سال 1947 این وظیفه برعهده لاورنس مایلز، مهندس ارشد شركت جنرال الکتریک نهاده شد. مایلز در مورد روش‌ها و فنون موجود به پژوهش پرداخت و از برخی روش های مرسوم به صورت تلفیقی با روش مرحله به مرحله خویش برای تحلیل ارزش بهره گرفت. مایلز كه مبتکر و بنیانگذار مهندسی ارزش به شمار می رود، یک روش رسمی را به اجرا درآورد. روش “تحلیل ارزش” به عنوان یک استاندارد در شركت جنرال الکتریک پذیرفته شد و به تدریج شركت‌های دیگر و برخی سازمان‌های دولتی نیز این روش جدید را به عنوان ابزاری برای كاستن از هزینه‌های خود به كار بستند. در نهایت روش و تکنیک‌های ایجاد مهندسی ارزش پس از آن به وجود آمد.
مأموریت مهندسی ارزش
افزايش پيوسته هزينه‌هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه‌ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غيرضروري مي‌باشند، الزامي ساخته است. به كارگيري مهندسي ارزش در پروژه‌هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرح‌هاي بزرگ اجرايي، مي‌تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه‌ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه‌هاي غيرضروري مي‌شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد.
ایجاد هم افزایی، بهبود ارتباطات بین تهیه‌کنندگان طرح، مالکیت توصیه‌های حاصل از کارگاه‌های مهندسی ارزش و قابلیت استفاده از آن‌ها در طرح‌های آتی، ایجاد بهبود کارایی، از جمله نتایج نامحسوس مهندسی ارزش می‌باشد. بنابراین می‌توان منافع کاربرد مهندسی ارزش را به مراتب بیش از صرفه جویی تنها محسوب کرد.
مهندسی ارزش و مراحل اجرای آن
این فرمول ارزش است که هر یک از اجزای آن چنین تعریف می‌شوند:
(cost) هزینه: مجموع پرداخت‌هایی که برای تأمین عوامل تولید و نهایی شدن یک محصول، کالا یا خدمات انجام می‌شود.
(function) کارکرد: کاری که باید یک محصول انجام دهد. آنچه محصول به خاطرش فروش می‌رود، آن ویژگی که محصول بدون آن مشتری نخواهد داشت.
(value) ارزش: کمترین هزینه‌ای که با آن می‌توان یک کارکرد را با اثربخشی و اطمینان به نحو مطلوب انجام داد. با تمرکز بر کارکرد به عنوان عامل راهبردی بهبود ارزش، چنین رابطه‌ای حاصل می‌شود.
مراحل انجام مهندسی ارزش
سه مرحله اصلی مطالعه ارزش براساس استاندارد منتشر شده انجمن بین‌المللی مهندسین عبارت است از:
پیش مطالعه (۱ تا ۳ روز)
مطالعه ارزشی (۳ تا ۵ روز)
مطالعه تکمیلی (۱ تا ۴ هفته)
در شرایط کاری کشور ما ایران، در نظر گرفتن مدت زمان ۳۰ روز کاری برای هر ۳ مرحله معقول به نظر می‌رسد؛ به هر حال نباید فراموش کرد که مهندسی ارزش یک فعالیت ضربتی است و باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود.
